Yolcu uçakları ve başka hava araçlarının yapım ve işletiminde sarfedilen teknolojiler öyle gelişti ki uçmak dünyanın en itimat edilir ve konforlu ulaşım yolu olmayı pozisyonunu daha da güçlendirerek sürdürüyor. Yine de pek çok yolcu, uçakların güvenilir ve rahat yolculuk yapılmasını amaçlayan özelliklerini bilmediklerinden yolculuk esnasında strese kapılmaktan kurtulamıyor. Bu özelliklerden 10 tanesini, bilhassa uçuş korkusu olanlar amacıyla, paylaşmak istiyoruz.
Uçaklar Yıldırım Çarpmasına Karşı Dayanıklıdırlar
Yolcu uçakları, yıldırım çarpmasına karşı sağlam olarak yapılır. İstatistiklere göre her uçağa senede (ya da her 1000 saatlik uçuş aralığında) en az bir kere yıldırım çarpıyor. Yıldırımın elektrik yükü uçak üzerinden akıp gidiyor ve uçakta ciddi bir hasar bırakmıyor. Nitekim 1963’ten bu yana yıldırım çapması yüzünden düşen ya da ağır hasar alan bir yolcu uçağı olmadı.
Uçakta “daha güvenilir koltuk” Diye Bir Şey Yoktur
Time dergisinin 2015’te yaptığı bir incelemeye göre uçağın arka kısmındaki orta koltuklarda oturanların bir kaza anında hayatını kaybetme olasılığı, başka bölümlerde oturanlara göre az daha düşük çıkmış. Fakat Amerikan Havacılık Dairesi başta olmak üzere bütün yerel ve uluslararası resmi kurumlar, kazalarda çok sayıda etkenin geçerli olduğunu ve bundan dolayı kaza anında hayatta kalabilmek amacıyla bilhassa belirli bir koltuk grubunun işaret edilemeyeceğini söylüyor. Bu arada belirtmekte yarar var; yolcu uçaklarının düşmesi, son derece az rastlanan bir şey.
Bazı Uçaklarda Uçuş Personeli İçin Gizli Yatak Odası Bulunur
Uzun vakitli uçuşlarda kabin görevlilerinin çalışma saati 16 saate kadar çıkabiliyor. Aşırı yorgunluk ve sıhhat problemlerinden sakınmak amacıyla Boeing 777 ve 787 Dreamliners gibi dev yolcu uçaklarında görevlilerin kestirebilecekleri küçücük kabinler bulunuyor. Bunlar genellikle dar ve saklı bir merdivenle çıkılan, alçak tavanlı bir yerdedir.
Lastikler Genelde İnişte Patlamaz
Uçak lastikleri, olağanüstü ağırlıkları (38 tona kadar) taşıyabilecek ve patlamayacak şekilde tasarlanmıştır. Hem de hava yerine azot gazıyla doldurulan uçak lastiklerinin basıncı, normal otomobil lastiklerinin basıncının aşağı yukarı 6 katı. Uçaklar, dış lastiğin değiştirilmesine gerek duymaksızın saatte 274 km hızla en az 450-500 kere piste sert iniş yapabiliyorlar. Fakat bugün havayolu şirketleri, 200-300 arası iniş ve kalkış sayısına ulaşıldığında lastikleri değiştiriyor.
İniş Sırasında Kabin Işıkları Neden Kapatılıyor?
Uçaklar gece karanlıkta iniş yapacaksa, inişe geçildiğinde kabin ışıkları kapatılır ve yalnızca yerdeki hafif loş lambalar açık bırakılır. Bunun en büyük amacı, son derece ufak bir olasılık olsa da, acil bir durumda uçağın tahliyesi lüzum ettiğin de , yolcuların gözlerinin karanlığa daha eskiden alışık olmasını sağlamaktır. Düşünün ki apaydınlık bir kabinde koridorda elli adet engel varken aniden ışıkları kapatıp sizden en süratli şekilde çıkışa ilerlemeniz isteniyor; Neredeyse kör olmuş durumda becerebilir misiniz?
Uçmak İçin Tek Motor Yeterli Oluyor
Uçuş esnasında uçağınızın motorlarından birinin bozukluk yapıp durması ürkütücü bir fikir elbette. Ama içiniz rahat olsun, çünkü bir yolcu uçağının uçuşunu sürdürmesi amacıyla tek motor yetiyor. Tabi uçağın yakıt verimliliği ve menzili düşüyor fakat tek motorla yakınlardaki tam donanımlı bir havalimanına kadar saatlerce havada kalabiliyor. Uzun mesafeli, bilhassa de okyanus aşırı uçuşlar amacıyla ABD ve AB başta olmak üzere pek çok ülke ETOPS (Extended-range Twin Operations) adı verdiği bir sertifikasyonu arıyor. Örnekle tanımlamak gerekirse, ETOPS-330 derecelendirmesine sahip Boeing Dreamliner, tam 330 dakika (yani 5.5 saat) tek motorla uçabiliyor. Uçak modellerine ve kullanıldıkları hatlara göre aranan derecelendirmeler değişiyor.
Uçak Pencerelerinde Neden Küçük Bir delik Var?
Elbette, kabin basıncını dengelemeye yardımcı olması amacıyla. Çoğu uçak penceresi genellikle akrilikten üretilmiş üç panelden oluşur. İç panel ön görü edileceği başka iki mühim katmanın içerden gelen yolcu etkilerine karşı zarar görmesini engellemek amacıyladır. Penceredeki dış iki panelse kabin basıncıyla hava basıncı arasındaki farkı karşılamak üzere tasarlanmıştır. Esasında asıl yükü dış pencere çeker, ve orta pencereye çok basınç binmez. İşte bunu o ufacık “soluk deliği” sağlar. Dış pencereye her hangi bir şey olursa, orta pencere onun vazifesini üstlenir ve soluk deliği vasıtası ile kabin basıncında ani değişimler yaşanmaz. Nefes deliği ayrıca paneller arasındaki hava boşluğunda meydana gelen nemi de alıyor ve pencerede buğu ve buz oluşmasını önlüyor.
Oksijen Maskeleri Sadece 15 Dakika Oksijen Sağlayabilir ( Keşke Daha Fazla Olsa )
Uçaktaki emniyet talimatlarından iyi biliyoruz ki kabin basıncında ani düşüş olursa tavandan oksijen maskeleri sarkıyor ve bunları süratlice yüzümüze takarak kullanmamız çok önemli. Bilmediğimiz şeyse bu maskelerin en fazla 15 dakika oksijen temin edebiliyor olması. Fakat korkmaya lüzum yok çünkü bu vakit gayet yeterli. Kabinde her hangi bir amaçla ani basınç düşüşü olduğunda pilot uçağı 10 bin feet ( 3 bin metre) irtifanın altına indirmek zorunda. 3 bin metre irtifanın altında yolcular oksijen maskesine gerek duymadan soluk alıp verebiliyor. Uçağın bu irtifanın altına indirilmesi de yalnızca bir kaç dakika kadar sürüyor.
Orta Koltukların Hemen Üstündeki Minik Üçgenler Ne Anlama Geliyor?
Uçaklarda sol ve sağ duvarlarda kara ya da kırmız renkte küçücük üçgenler bulunur. Bir dahaki sefere o üçgen etiketleri bulup anında altındaki pencereden dışarıya bakın. Göreceksiniz ki bu üçgenler uçağın kanadının başladığı ve bittiği yeri gösteriyor. Kabin görevlileri ya da pilot kanatlardaki donma gibi halleri uçuş esnasında denetim etmek istediklerinde hangi pencereden bakabileceklerini anında bulabilirler.
Tuvalette Neden Küllük Bulunuyor?
Uçaklar başta olmak üzere toplu taşıma araçlarında sigara içmek yasaklanalı seneler oldu. Yine de bugün birtakım uçakların tuvaletlerinde ufak küllük olduğunu fark etmiş olabilirsiniz. Bu tabi uçakta sigara içebileceğiniz manasına gelmiyor; kaldı ki tuvalette sigara içmenin aslında çok büyük cezaları var. Yine de uçuş güvenilirliği düzenlemelerine göre, söz hususu ağır cezaları göze alıp da tuvalette iki üç soluk çekmek isteyen bireylerin izmaritlerini çöp kutusuna atarak yangına neden olma şansına karşı tedbir alabilmek kesinlikle gerekiyor. Bunun en basit yolu da tabi ki küllük. Tekrar etmekte yarar var; uçağın tuvaletinde sigara içmenin, para cezasının beraberinde hapis cezası ve hayat boyu yolcu uçaklarından men edilme gibi ağır cezaları olabiliyor.
