2020 ve 2021 senesinde yaşadığımız pandemi dönemi steril kelimesinin sıklıkla kullanımına sebep oldu. Artık hepimiz steril ortamlar konusunda ayrıntılı bilgilere sahip oluyor. Havayolu ulaşımında da steril kokpit tabiri yer almaktadır. İlk duyduğunuzda uçak kokpitinin en iyi şekilde sterilize edilmesi olarak düşünebilirsiniz. Ancak bu çok büyük bir yanılgı olacaktır. Steril kokpit çok farklı anlamlar taşıyan ve havayolu ulaşımı için çok önemli olan bir kavram.
Uçuşların bazı anları oldukça kritiktir. Bu anlarda pilotların tamamen uçuş faaliyetlerine odaklanması ve dikkatini dağıtabilecek etmenlerden uzak durması gerekmektedir. Steril kokpit kavramı uçuşun önemli anlarında gerçekleşen gereksiz konuşmaları ve eylemleri yasaklayan kurallar bütünüdür.
Uçuşlar sırasında taksi, kalkış, yaklaşma ve iniş aşamaları bulunur. Bu aşamalar uçuş için en kritik anlardır. Steril kokpit kavramı bu anlarda devreye girer. Pilotlar bu aşamalarda bütün odağını uçuşa vermelidir. Tarihte yaşana uzak kazaları incelendiğinde çok büyük bir kısmını bu aşamalarda gerçekleştiği görülür. Bu da arınık kokpitin ne kadar önemli bir kavram olduğunu ortaya koyar.
Steril Kokpit Kavramı Ne Zaman Ortaya Çıktı?
Steril kokpit kuralları havayolu ulaşımının ilk yapılmaya başladığı dönemlerden beri uygulanmıyor. Havacılığın ilk günlerindeki uçaklar ve uçuş ortamı ile günümüzdeki yapı çok farklı olduğundan geçmişte buna ihtiyaç duyulmamaktaydı.
Geçmişte otomatik pilot hava trafiğinin yoğun olmaması sebebiyle daha rahat bir şekilde kullanılabiliyordu. Ayrıca kokpit içerisindeki gürültü fazla olduğundan sohbet etmek ya da farklı bir işle ilgilenmek çok mümkün değildi. Ancak günümüzde bu etmenler devreden çıktı ve gerçekleşen kazalarda pilotlardaki dikkat dağınıklığının etkili olmaya başladığı görüldü.
Yapılan araştırmalar ve çalışmalar sonrasında takvimler 1981 senesini gösterirken Federal Havacılık İdaresi, Federal Havacılık Yönetmelikleri’ne steril kokpit kurallarını da ekledi. Kısa süre sonrasında Avrupa Birliği benzer bir uygulamaya gitti ve steril kokpit tabiri havayolu ulaşımına dahil oldu.
Steril Kokpit Kuralları Neler?
Steril kokpit tabiri oldukça katı düzenlemeler içermektedir. Üzerinde uzun süreli çalışmalar yapılarak oluşturulan bu kurallar günümüzde tüm havayolu firmaları tarafından kabul edilir ve uygulanır. Bu kurallar aşağıdaki şekilde sıralanabilmektedir:
- Pilotlar arasında zorunlu olmayan ve sosyal hayat hakkındaki konuşmalar yasaktır.
- Kitap okumak ya da yemek gibi faaliyetler yasaktır.
- Kabin ekibinin gereksiz yere dikkat dağıtmasına izin verilmez.
- Genel bilgilendirmeler, çevre ya da manzara bilgileri gibi anonslar yapılmamalıdır.
- Gereksiz yere şirketlere ya da yere yapılan çağrılar yasaktır.
- Evrak işlerinin bu aşamada tamamlanması yasaktır.
Steril Kokpit Kuralları Kimler İçin Geçerli?
Steril kokpit kuralları dünya üzerindeki tüm pilotlar için geçerli hale gelmiş kurallardır. Ancak burada önemli olan ayrıntı bu kuralların pilotlarla sınırlı olmamasıdır. Aynı zamanda kabin görevlilerinin de tamamının bu kurallara uyması gerekir. Bazı havayolu firmaları kabin görevlileri için bu kurallara ek olarak farklı yasaklamalar da getirmeyi tercih etmektedir.
