Yangın söndürme uçakları hakkında genel bilgi arayan insanların sıklıkla merak ettiği konular arasında olan yangın uçakları ile ilgili birçok ayrıntı ve tartışma konuları bulunmaktadır. Orman yangınlarında faaliyete geçen yangın söndürme uçakları, havadan yangın söndürme konusunda büyük bir destek sağlamaktadır. Bu uçakların kapasiteleri ise oldukça önemli bir rol oynamaktadır. Geniş çaplı orman yangınlarında mutlaka devreye girmesi gereken yangın uçaklarının kaç ton su aldığı ise en çok araştırılan konular arasındadır.
Eşzamanlı olarak birden fazla noktada yangınların meydana gelmesi, doğal olarak söndürülmesini zorlaştırmaktadır. Bu esnada devreye giren yangın söndürme uçaklarının ise kapasiteleri, alacakları su miktarları birbirinden farklı olabilmektedir. Yangın söndürme uçaklarının kapasiteleri uçakların fiziki yapılarına göre değişiklik göstermektedir.
Türkiye’de Kaç Tane Yangın Söndürme Uçağı Vardır?
Türkiye’de orman yangınlarına müdahale etme yetkisi, Tarım ve Orman Bakanlığındadır. Yaklaşık olarak 30 yıldır bakanlık tarafından yangınlarla mücadele etmek için yurt dışından helikopter kiralanmaktadır. Ülkemizde de kullanılmak üzere bakanlık tarafından ambifik uçak yani hem suya hem de karaya inebilen yangın söndürme uçakları ile ilgili ihaleler açılmaktadır. Geçtiğimiz ihaleye Türk Hava Kurumu tek başına girmiştir. Ardından iptal olmuştur.
Havacılık sektörünün sanayisini yöneten, Türk Hava Kurumu’nun (THK) 9 adet yangın söndürme uçağı bulunmaktadır. 4 tanesi kullanım dışı olan bu uçaklardan, Bombadier CL 215 tipi 5 yangın söndürme uçağı yangınlarla mücadele için hazır olarak beklemektedir. THK’ya göre bu uçakların hepsi de uçabilir durumdadır.
THK dışında Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) ait olan 6 adet yangın söndürme uçağı bulunmaktadır. TSK’ya ait olan C – 130 tipi yangın uçağının 5 tanesi, Türk Hava Kuvvetleri’nin Kayseri ilindeki hava ikmal bakım merkezinde, yangınlarla mücadele kapsamında geliştirilmiş halde tutulmaktadır.
Yangın Söndürme Uçakları Kaç Ton Su Alır?
Yangınlarla mücadele etmek için kullanılan yangın söndürme uçaklarının kapasiteleri birbirinden farklıdır. Türk Hava Kurumu’na ait olan ve 1970’li yılların teknolojisi ile faaliyet gösteren CL – 215 Amfibik yangın söndürme uçağının su kapasitesi 4,5 tondur. Bu yangın uçakları 1 saat içerisinde ortalama olarak 2 defa su ikmali yapabilmektedir.
Beriev Be – 200 uçağı ise yangın söndürme, deniz devriyesi, arama – kurtarma, kargo ve yolcu taşımacılığı için tasarlanmış olup 12 ton su alma kapasitesine sahiptir. Ayrıca 72 yolcu taşıma kapasitesiyle birlikte opsiyonel bir uçaktır.
Yangın Söndürme Uçakları Nasıl Çalışır?
Yangınlarla mücadele kapsamında kullanılan yangın uçakları, kapasitesine göre içerisindeki galonlarla su ikmali yapmaktadır. Bunun yanı sıra uçaklar, su haricinde içerisinde yangın söndürmeyi geciktirici jel, köpük gibi kimyasal maddelerle birlikte yangın söndürmek için çalışmaktadır. Yangın uçaklarının tanklarındaki sıvılar, uçağın altındaki pompalama haznesinden boşaltılmak suretiyle yangın alanının üzerine aktarılmaktadır. Bazı uçaklarda tazyikli bir şekilde su boşaltmak yerine aynı anda yağmur serpintisi şeklinde de su ikmali yapılabilmektedir.
Yangın uçaklarına, uçak yerde iken 30 dakika gibi bir sürede dolum yapılmaktadır, bu süre uçaktan uçağa da değişebilmektedir. Tanklardaki sıvı ya da su, yangının şiddetine ve uçağın kapasitesine göre uzman ekip tarafından hesaplanarak yangın alanına boşaltılmaktadır. Yangın bölgesindeki alev şiddetine göre uçaklar belli bir seviyede alçak uçuş ile manevralar yapmaktadır.
Yangın uçaklarında pilotlarla birlikte koordineli ekip beraber çalışmaktadır. Yangın söndürme uçakları büyük çaplı yangınları söndürmek ve küçük çaplı yangınların yayılmasını önlemek için çizgisel ve kavisli şekilde sıvı boşaltımı yapmaktadır. Böylelikle yangının geniş alana yayılması önlenmektedir.
Yangın söndürme uçaklarının içerisinde sıvı ve basınç tankları mevcuttur. Çıkış valfi ile sıvı boşaltımı yapılan yangın uçaklarında, hava basıncı tüpler sayesinde, su ikmali gerçekleşmektedir. Bu konuda farklı opsiyonlar olmakla birlikte yangın bölgesinin şiddetine göre düşük basınçla yapay yağmur hissi yaratılarak geniş alanlara yayılması önlenmektedir veya duruma göre yangın bölgesine tüm sıvı aktarılmaktadır. Uçak kapasitesine göre, su ve sıvı tankı ile uzun bir set çekilerek yangınlarla mücadele edilmektedir
